ဘာကြောင့် အိန္ဒိယ နာဂလူမျိုးများတိုးတက်တာလဲ?

Ro Sang
နာဂလူမျိုးတွေဆိုတာ အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ ၂ သန်းလောက်နေထိုင်ပြီး၊ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ၁၂၈,၉၀၀ ပတ်ဝန်းကျင်လောက်ရှိမယ်ထင်တယ်။ အိန္ဒိယမှာ Nagaland ပြည်နယ်တစ်ခုအနေနဲ့ တည်ရှိနေပြီး၊ Manipur State, Arunachal State တွေမှာလည်းနေထိုင်ကြတယ်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံရေးအခင်းအကျင်းမှာ နာဂတွေဟာ တော်တော်အဆင့်မြင့်တဲ့ ဖက်ဒရယ်ကိုရရှိတော့မှာဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီအချက်က အရှေ့တောင်အာရှရဲ့ တိုင်းရင်းသားလှုပ်ရှားမှုတွေကို အကျိုးသက်ရောက်စေမှာဖြစ်ပါတယ်။ အိန္ဒိယနာဂတွေဘာကြောင့် လူမျိုးရေး၊နိုင်ငံရေး၊ ဘာသာရေး၊ တော်လှန်ရေးမှာ အောင်မြင်ရသလဲဆိုတာကို သုံးသပ်ကြည့်ပါမယ်။ အကြောင်းရင်းကတော့ စည်းလုံးလို့ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဆိုဘယ်လိုစည်းလုံးကြတာလည်း။

(၁) အမည်နာမတစ်မျိုးသုံးစွဲခြင်း
Naga Naming- one nomencluture

နာဂမျိုးကွဲပေါင်း ၆၀ ကျော်ရှိတယ်။ ဘာသာ စကားပြောမပေါက်ဘူး။ ဒါပေမဲ့ သမိုင်းစတင်ကတည်းက သမိုင်းပညာရှင်တွေက Naga အမည်နဲ့ တောက်လျောက်သုံးလာတယ်။ National Naga အမည်နဲ့ Tribal Naga အမည်တွေ မရှုပ်ကြဘူး။ ရှိသမျှကို Naga ပေါင်းလိုက်တယ်။ A Naga, B Naga, C Naga , etc…… တခြားသူတွေလည်း Naga လွယ်လွယ်ဖြစ်သွားတယ်။

(၂) ဘုံဆက်သွယ်ရေးစကားတစ်ခုသုံးစွဲခြင်း
Nagamese – one communicative language

နာဂတွေကြားမှာ အချင်းချင်းဘာသာစကားနားမလည်နိုင်ကြပေမဲ့ Assamese ကို အခြေခံတဲ့ Nagamese စကားတစ်ခု ဖြစ်ထွန်းလာပြီး ဆက်သွယ်ကြတယ်။ တစ်ဦးကိုတစ်ဦး လွှမ်းမိုးဖို့ မလိုတော့ သံသယမရှိကြဘူး။ လွတ်လပ်စွာ ပေါင်းသင်းပြီး Tribal Problem နည်းတယ်။ Naga တွေ အကြားမှာစာပေအမျိုးမျိုးရှိတယ်။ Nagamese က စာပေအဖြစ်တိုးတက်ဖြစ်ထွန်းမှုအားနည်းပေမဲ့ ကြားခံဘာသာစကားတစ်ခုဖြစ်လာတော့ ပြဿနာနည်းတယ်။

(၃) ဘုံအမျိုးသားရည်ရွယ်ချက်ရှိခြင်း
Nagalim – one vision

နာဂတော်လှန်ရေးခေါင်းဆောင်ဖြစ်တဲ့ Phizo တို့ Khaplang တို့ လက်ထက်ကတည်းက Nagalism လို့ခေါ်တဲ့ ပန်းတိုင်တစ်ခု ချမှတ်နိုင်ခဲ့တယ်။ Greater Nagaland နိင်ငံထူထောင်မယ့် အိမ်မက်တစ်ခုပေါ့။ ဒီ Nagalism က လူထုကြားထဲ စိမ့်ဝင်သွားတော့ တစိတ်တဝမ်းဖြစ်လာတယ်။ Global Naga ကိုခြုံ ပြီးမြင်တတ်လာတယ်လေ။

(၄) ဘာသာရေးတွင်ဂိုဏ်းဂဏတစ်ခုအားကြီးခြင်း
Nagaland Baptist Church Council-One Denomination

Nagaland မှာ နှစ်ခြင်းအသင်းတော် တစ်စု တည်းစည်းစည်းလုံးလုံးရပ်တည်တော့ လူထုအတွက် အရမ်းကောင်းမွန်တယ်။ Ngaland တစ်ခုတည်းမှာ ခရစ်ယာန် ၁၇,၉၀,၃၅၀ မှာ နှစ်ခြင်းအသင်းတော်က ၇၅ ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး ကမ္ဘာပေါ်မှာအကြီးဆုံး နှစ်ခြင်းပြည်နယ်တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာပြည်မှာလည်း Naga Baptist Convention ရှိတယ်။ အဲဒီအရာက နာဂတွေရဲ့ ဘာသာလူမှုနိုင်ငံရေး Religio-Socio-Politic အပေါ် အကျိုးသက်ရောက်မှုရှိလာပါတယ်။

(၅)ရိုးရာပွဲတော်များအရေးကြီးမှု
Naga Festival-Inter-tribal Relationship

နာဂလူမျိုးများတွင် Hornbill Festival & Lui Ngai Ni Festival စသော မျိုးနွယ်စု အားလုံးပါသော ပွဲတော်များကျင်းပကာ ကွဲပြားသော မျိုးနွယ်စုများအားလုံးပါဝင်ကကြပါသည်။ ထိုမှ Mutual understanding ဖြစ်စေပြီးစည်းလုံးမှုကို ပေါက်ဖွားစေပါသည်။ ရိုးရာပွဲတွေမှာလည်း Tribes တွေကို ဖော်ထုတ်ပေးတော့ Mutual Understanding မြင့်လာတယ်ဆိုနိုင်ပါတယ်။

(၆) လူများစုရှိသည့်ဖက်မှဦးဆောင်ခြင်း
Naga Majority in One Country

အိန္ဒိယဖက်မှာ နေတဲ့ နာဂတွေက ၂ သန်းလောက်ရှိတော့ လှုပ်ရှားမှု လုပ်ရတာ အဆင်ပြေတယ်။
တခြားအချက်တွေလည်းရှိအုံးမယ်။ ဆွေးနွေးကာ အတုယူစရာရှိသည်များကို ယူရပါမည်။

(၇) နာဂတော်လှန်ရေးများမှတောင်းဆိုသောနိုင်ငံရေးအခွင့်အရေးများ

(၁)သီးခြားနာဂပြည်အခြေခံဥပဒေရေးဆွဲခွင့်
(၂) သီးခြားနာဂအလံလွင့်ထူခွင့်
(၃) သီးခြားနာဂနိုင်ငံကူးလက်မှတ် ထုတ်ဝေကိုင်ဆောင်နိုင်ခွင့်
(၄) သီးခြားနာဂရေးရာ ကုလသမဂ္ဂအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ်ထားရှိခွင့်
(၅) ပူးတွဲနိုင်ငံခြားရေးဌာန ထားရှိခွင့်
(၆) ပူးတွဲစစ်တပ်ထားရှိခွင့် (အိန္ဒိယစစ်တပ်လက်အောက်ခံမဟုတ်သော)
(၇) သီးခြား နာဂငွေကြေးထုတ်ဝေကိုင်ဆောင်ခွင့်
(၈) နာဂလူမျိုးများအားလုံးလွှမ်းခြုံသော နာဂအစိုးဖွဲ့စည်းခွင့်များဖြစ်ပါသည်

(Zawgyi)
ဘာေၾကာင့္ အိႏၵိယ နာဂလူမ်ိဳးမ်ားတိုးတက္တာလဲ?

Ro Sang
နာဂလူမ်ိဳး​ေတြဆိုတာ အိႏၵိယႏိုင္​ငံမွာ ၂ သန္းေလာက္​​ေနထိုင္​ၿပီး၊ ျမန္​မာႏိုင္​ငံမွာ ၁၂၈,၉၀၀ ပတ္​ဝန္းက်င္​​ေလာက္​ရွိမယ္​ထင္​တယ္​။ အိႏၵိယမွာ Nagaland ျပည္​နယ္​တစ္​ခုအ​ေနနဲ႔ တည္​ရွိေနၿပီး၊ Manipur State, Arunachal State ​ေတြမွာလည္းေနထိုင္​ၾကတယ္​။

အိႏၵိယႏိုင္​ငံ​ေရးအခင္းအက်င္းမွာ နာဂ​ေတြဟာ ​ေတာ္​​ေတာ္​အဆင့္ျမင့္တဲ့ ဖက္​ဒရယ္​ကိုရရွိ​ေတာ့မွာျဖစ္​ပါတယ္​။ အဲဒီအခ်က္​က အ​ေရွ႕​ေတာင္​အာရွရဲ႕ တိုင္းရင္းသားလႈပ္​ရွားမႈ​ေတြကို အက်ိဳးသက္​​ေရာက္​​ေစမွာျဖစ္​ပါတယ္​။ အိႏၵိယနာဂ​ေတြဘာ​ေၾကာင့္ လူမ်ိဳး​ေရး၊ႏိုင္​ငံ​ေရး၊ ဘာသာ​ေရး၊ ​ေတာ္​လွန္​​ေရးမွာ ​ေအာင္​ျမင္​ရသလဲဆိုတာကို သုံးသပ္​ၾကည့္ပါမယ္​။ အ​ေၾကာင္းရင္းက​ေတာ့ စည္းလုံးလို႔ျဖစ္​ပါတယ္​။ ဒါဆိုဘယ္​လိုစည္းလုံးၾကတာလည္း။

(၁) အမည္နာမတစ္မ်ိဳးသုံးစြဲျခင္း
Naga Naming- one nomencluture

နာဂမ်ိဳးကြဲ​ေပါင္း ၆၀ ​ေက်ာ္​ရွိတယ္။​ ဘာသာ စကားေျပာမ​ေပါက္​ဘူး။ ဒါ​ေပမဲ့ သမိုင္းစတင္​ကတည္းက သမိုင္းပညာရွင္​​ေတြက Naga အမည္​နဲ႔ ​ေတာက္​​ေလ်ာက္​သုံးလာတယ္​။ National Naga အမည္​နဲ႔ Tribal Naga အမည္​​ေတြ မရႈပ္​ၾကဘူး။ ရွိသမွ်ကို Naga ​ေပါင္းလိုက္​တယ္​။ A Naga, B Naga, C Naga , etc…… တျခားသူ​ေတြလည္း Naga လြယ္​လြယ္​ျဖစ္​သြားတယ္​။

(၂) ဘုံဆက္သြယ္ေရးစကားတစ္ခုသုံးစြဲျခင္း
Nagamese – one communicative language

နာဂ​ေတြၾကားမွာ အခ်င္းခ်င္းဘာသာစကားနားမလည္​ႏိုင္​ၾက​ေပမဲ့ Assamese ကို အ​ေျခခံတဲ့ Nagamese စကားတစ္​ခု ျဖစ္​ထြန္းလာၿပီး ဆက္​သြယ္​ၾကတယ္​။ တစ္​ဦးကိုတစ္​ဦး လႊမ္းမိုးဖို႔ မလို​ေတာ့ သံသယမရွိၾကဘူး။ လြတ္​လပ္​စြာ ​ေပါင္းသင္းၿပီး Tribal Problem နည္းတယ္​။ Naga ​ေတြ အၾကားမွာစာ​ေပအမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္​။ Nagamese က စာ​ေပအျဖစ္​တိုးတက္​ျဖစ္​ထြန္းမႈအားနည္းေပမဲ့ ၾကားခံဘာသာစကားတစ္ခုျဖစ္​လာ​ေတာ့ ျပႆနာနည္းတယ္​။

(၃) ဘုံအမ်ိဳးသားရည္႐ြယ္ခ်က္ရွိျခင္း
Nagalim – one vision

နာဂ​ေတာ္​လွန္​​ေရး​ေခါင္းေဆာင္​ျဖစ္​တဲ့ Phizo တို႔ Khaplang တို႔ လက္​ထက္​ကတည္းက Nagalism လို႔​ေခၚတဲ့ ပန္းတိုင္​တစ္​ခု ခ်မွတ္​ႏိုင္​ခဲ့တယ္​။ Greater Nagaland နိင္​ငံထူ​ေထာင္​မယ့္ အိမ္​မက္​တစ္​ခု​ေပါ့။ ဒီ Nagalism က လူထုၾကားထဲ စိမ္​့ဝင္​သြား​ေတာ့ တစိတ္​တဝမ္းျဖစ္​လာတယ္​။ Global Naga ကိုၿခဳံ ၿပီးျမင္​တတ္​လာတယ္​​ေလ။

(၄) ဘာသာေရးတြင္ဂိုဏ္းဂဏတစ္ခုအားႀကီးျခင္း
Nagaland Baptist Church Council-One Denomination

Nagaland မွာ ႏွစ္ျခင္းအသင္းေတာ္ တစ္​စု တည္းစည္းစည္းလုံးလုံးရပ္​တည္​​ေတာ့ လူထုအတြက္​ အရမ္းေကာင္းမြန္​တယ္​။ Ngaland တစ္ခုတည္းမွာ ခရစ္ယာန္​ ၁၇,၉၀,၃၅၀ မွာ ႏွစ္ျခင္းအသင္းေတာ္က ၇၅ ရာခို္​င္​ႏႈန္​းရွိၿပီး ကမာၻ​ေပၚမွာအႀကီးဆုံး ႏွစ္​ျခင္းျပည္​နယ္​တစ္ခုျဖစ္​ပါတယ္​။ ျမန္​မာျပည္​မွာလည္း Naga Baptist Convention ရွိတယ္​။ အဲဒီအရာက နာဂ​ေတြရဲ႕ ဘာသာလူမႈႏိုင္​ငံ​ေရး Religio-Socio-Politic အ​ေပၚ အက်ိဳးသက္​​ေရာက္​မႈရွိလာပါတယ္​။

(၅)႐ိုးရာပြဲေတာ္မ်ားအေရးႀကီးမႈ
Naga Festival-Inter-tribal Relationship

နာဂလူမ်ိဳးမ်ားတြင္​ Hornbill Festival & Lui Ngai Ni Festival စ​ေသာ မ်ိဳးႏြယ္​စု အားလုံးပါ​ေသာ ပြဲ​ေတာ္​မ်ားက်င္းပကာ ကြဲျပား​ေသာ မ်ိဳးႏြယ္​စုမ်ားအားလုံးပါဝင္​ကၾကပါသည္​။ ထိုမွ Mutual understanding ျဖစ္​​ေစၿပီးစည္းလုံးမႈကို ​ေပါက္​ဖြား​ေစပါသည္​။ ႐ိုးရာပြဲ​ေတြမွာလည္း Tribes ​ေတြကို ​ေဖာ္​ထုတ္​​ေပး​ေတာ့ Mutual Understanding ျမင့္လာတယ္​ဆိုႏိုင္​ပါတယ္​။

(၆) လူမ်ားစုရွိသည့္ဖက္မွဦးေဆာင္ျခင္း
Naga Majority in One Country

အိႏိၵယဖက္​မွာ ​ေနတဲ့ နာဂ​ေတြက ၂ သန္းေလာက္​ရွိ​ေတာ့ လႈပ္​ရွားမႈ လုပ္​ရတာ အဆင္​​ေျပတယ္​။
တျခားအခ်က္​​ေတြလည္းရွိအုံးမယ္​။ ​ေဆြး​ေႏြးကာ အတုယူစရာရွိသည္​မ်ားကို ယူရပါမည္​။

(၇) နာဂေတာ္လွန္ေရးမ်ားမွေတာင္းဆိုေသာႏိုင္ငံေရးအခြင့္အေရးမ်ား

(၁)သီးျခားနာဂျပည္အေျခခံဥပေဒေရးဆြဲခြင့္
(၂) သီးျခားနာဂအလံလြင့္ထူခြင့္
(၃) သီးျခားနာဂႏိုင္ငံကူးလက္မွတ္ ထုတ္ေဝကိုင္ေဆာင္ႏိုင္ခြင့္
(၄) သီးျခားနာဂေရးရာ ကုလသမဂၢအၿမဲတမ္းကိုယ္စားလွယ္ထားရွိခြင့္
(၅) ပူးတြဲႏိုင္ငံျခားေရးဌာန ထားရွိခြင့္
(၆) ပူးတြဲစစ္တပ္ထားရွိခြင့္ (အိႏၵိယစစ္တပ္လက္ေအာက္ခံမဟုတ္ေသာ)
(၇) သီးျခား နာဂေငြေၾကးထုတ္ေဝကိုင္ေဆာင္ခြင့္
(၈) နာဂလူမ်ိဳးမ်ားအားလုံးလႊမ္းၿခဳံေသာ နာဂအစိုးဖြဲ႕စည္းခြင့္မ်ားျဖစ္ပါသည္။