မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရှားပါးတာရိုင်းတိရိစ္ဆာန်များကို အွန်လိုင်းမှရောင်းဝယ်မှုပိုများပြားလာဟု WWF ထုတ်ပြန်

ကမ္ဘာ့တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်ရန်ပုံငွေအဖွဲ့ (WWF) ၏ အစီရင်ခံစာအရ မြန်မာနိုင်ငံတွင် တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်များကို အွန်လိုင်းမှ တရားမဝင်ဝယ်ယူမှုများ တိုးပွားလာနေပြီး အများပြည်သူကျန်းမာရေးနှင့် မျိုးသုဉ်းလုနီးပါးမျိုးစိတ်များအတွက် ခြိမ်းခြောက်မှုတစ်ခုအဖြစ် ကြီးထွားလာနေကြောင်း သိရသည်။

၂၀၂၁ ခုနှစ် စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးနောက် နိုင်ငံရေးမတည်ငြိမ်မှုများကြားတွင် ထိုသို့သော ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားမှုများကို တားမြစ်ပိတ်ပင်မှုများ အားနည်းသွားကြောင်း ဧပြီ ၁ ရက်နေ့က ထုတ်ပြန်သော အစီရင်ခံစာတွင် တွေ့ရှိခဲ့သည်။

ထိုသို့သော ရောင်းဝယ်မှုအရေအတွက်သည် အစောပိုင်းနှစ်ကထက် ၇၄ ရာခိုင်နှုန်း မြင့်တက်လာခဲ့ပြီး ၎င်းတို့အားလုံးနီးပါးသည် သက်ရှိတိရိစ္ဆာန်များ ရောင်းချခြင်းပါဝင်သည်။ ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားသည့် မျိုးစိတ် ၁၇၃ မျိုးအတွက် ၅၄ မျိုးသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ မျိုးသုဉ်းရန် ခြိမ်းခြောက်ခံနေရသည်ဟု အစီရင်ခံစာက ဆိုသည်။

တောရိုင်းတိရစ္ဆာန် ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားသူများ ပိုင်ဆိုင်သည့် Facebook အကောင့် ၆၃၉ ခုကို သုတေသီများက ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်။ အကြီးဆုံးအွန်လိုင်းရောင်းဝယ်ရေးအုပ်စုတွင် အဖွဲ့ဝင် ၁၉,၀၀၀ ကျော်ရှိပြီး တစ်ပတ်လျှင် ပို့စ်ဒါဇင်များစွာရှိနေသည်ဟု ဆိုသည်။

ဝယ်ယူရောင်းချသည့် တိရစ္ဆာန်များတွင် ဆင်များ၊ ဝက်ဝံနှင့် မျောက်လွှဲကျော်များ၊ တိဗက် မျောက်ဝံများ၊ မျိုးတုံးလုနီးပါး အန္တရာယ်ရှိ သင်းခွေချပ်များနှင့် အာရှဘီလူးလိပ်များ ပါဝင်သည်။ လူကြိုက်အများဆုံးမှာ အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်အဖြစ် ဝယ်ယူလေ့ရှိသော မျောက်မျိုးစိတ်များဖြစ်သည်။

ရောင်းချရန် ကြော်ငြာထားသော တိရစ္ဆာန်အများစုကို တောရိုင်းမှ ထုတ်ယူခဲ့သည်။ ၎င်းတို့တွင် သင်းခွေချပ်များနှင့်အတူ SARS နှင့် COVID-19 ကဲ့သို့သော ရောဂါပြန့်ပွားမှုတွင် ဖြစ်နိုင်ချေရှိသော ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးများအဖြစ် သတ်မှတ်ခံထားရသည့် ကြောင်ကုပ်များလည်း ပါဝင်သည်။

WWF ၏ အာရှ-ပစိဖိတ် ဒေသဆိုင်ရာ ဆိုက်ဘာရာဇဝတ်မှု ပရောဂျက်ကို ဦးဆောင်သူ Shaun Martin က အွန်လိုင်း တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်များ ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားမှုကို စောင့်ကြည့်ခြင်းမှာ မတူညီသော မျိုးစိတ်များကို တစ်ခါတစ်ရံ လှောင်အိမ်ထဲတွင် အတူတူ ထားရှိခြင်းကို ပြသကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

“မကြာသေးမီက တိရစ္ဆာန်မျိုးစိတ်ရောဂါများစွာအတွက် မွေးထုတ်ပေးရာနေရာတစ်ခုအဖြစ် အာရှ၏စံချိန်မှတ်တမ်းနှင့်အတူ မြန်မာနိုင်ငံတွင် တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်များ အွန်လိုင်းကုန်သွယ်မှုတွင် သိသိသာသာ မြင့်တက်လာမှုသည် အလွန်စိုးရိမ်ဖွယ်ဖြစ်သည်” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။

တောရိုင်းမျိုးစိတ်များတွင် စည်းကြပ်မှုမရှိဘဲ ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားခြင်းနှင့် တောရိုင်းမျိုးစိတ်များနှင့် လူသားများကြားမှ ထွက်ပေါ်လာသည့် အပြန်အလှန်အကျိုးသက်ရောက်မှုသည် COVID-19 ကဲ့သို့သော ကာကွယ်ဆေးခံနိုင်ရည်ရှိသော ဗီဇပြောင်းလဲမှုများကဲ့သို့ ဖျားနာမှုအန္တရာယ်များကို မြင့်တက်လာစေပြီး လူသားမဟုတ်သည့်အိမ်ရှင်များတွင် ပိုမိုအန္တရာယ်ရှိသော ရောဂါမျိုးကွဲများအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲသွားနိုင်သည့် COVID-19 ကဲ့သို့သော ဖျားနာမှုအသစ်များ၊ ကျွမ်းကျင်သူများပြောပါသည်။

COVID-19 သည် တိရိစ္ဆာန်များထံ ပြန်လည်ခြေရာခံနိုင်သော ရောဂါများစွာထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။ အာဖရိကတိုက်ရှိ ချုံပုတ်အမဲသားကို သတ်ဖြတ်ရောင်းချခြင်းမှာ အီဘိုလာအတွက် အရင်းအမြစ်တစ်ခုဟု ယူဆခဲ့ကြသည်။ ကြက်ငှက်တုပ်ကွေးရောဂါသည် ၁၉၉၇ ခုနှစ်တွင် ဟောင်ကောင်ရှိ ဈေးတစ်ခုတွင် ကြက်များမှ ပေါက်ဖွားလာခြင်းဖြစ်သည်။ ဝက်သက်ရောဂါသည် ကျွဲနွားများကို ကူးစက်သည့် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးမှ ဆင့်ပွားလာသည်ဟု ယုံကြည်ရသည်။

“တရားမဝင် တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်များ ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားမှုသည် ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲများ ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရေးနှင့် ကျန်းမာရေး လုံခြုံရေးအပေါ် ၎င်း၏ အလားအလာအပေါ် အကျိုးသက်ရောက်မှုရှိနိုင်သည်” ဟု တိရစ္ဆာန်မျိုးကွဲရောဂါများနှင့် နာမကျန်းမှုဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူ Field Epidemiology Training Program Alumni ၏ CEO ဖြစ်သူ Mary Elizabeth မှ ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

ဆိုရှယ်မီဒီယာနှင့် အခြားအွန်လိုင်းပလက်ဖောင်းများသည် ကြီးထွားလာသောငှက်များ၊ တွားသွားသတ္တဝါများ၊ နို့တိုက်သတ္တဝါများနှင့် တိရစ္ဆာန်အစိတ်အပိုင်းများ ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားမှုကို နှိမ်နင်းရန် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းတွင် ကြိုးပမ်းမှုတစ်ခုတွင် ပါဝင်လာခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် တောရိုင်းတိရိစ္ဆာန်ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားမှုအများစုသည် Facebook မှတစ်ဆင့်ဖြစ်ပြီး တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားမှု ရပ်တန့်ရေး မဟာမိတ်အဖွဲ့မှ အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးအနေဖြင့် ယင်းကဲ့သို့ ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားမှုများတွင် ပါဝင်ပတ်သက်နေသူများ၏ အကောင့်များကို ပိတ်ဆို့ရန် သို့မဟုတ် ဖယ်ရှားရန် အရေးယူဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။

ကာကွယ်ထားသောမျိုးစိတ်များ ဝယ်ယူခြင်းဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးမှုများကို ပွင့်လင်းမြင်သာသော Facebook အဖွဲ့များတွင် မကြာခဏ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး ယင်းကဲ့သို့ ဆက်ဆံမှုများသည် “အန္တရာယ် ကင်းရှင်းသည်” ဟု အစီရင်ခံစာက ဆိုသည်။ ငွေပေးချေမှုများနှင့် ပေးပို့မှုများသည် messenger အက်ပ်များကို အသုံးပြု၍ မကြာခဏ လုပ်ဆောင်သောကြောင့် ပြဿနာကို ထိန်းချုပ်ရန်မှာ နှစ်ဆခက်ခဲသည်။
တရားမဝင် တောရိုင်းတိရိစ္ဆာန် ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားမှုတွင် မြန်မာနိုင်ငံမှ လူများသည် တိရစ္ဆာန်များနှင့် တိရစ္ဆာန်ထွက်ပစ္စည်းများကို ပုံမှန်အတိုင်း သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးပုံစံဖြင့် ဘတ်စ်ကားများဖြင့် ပုံမှန်အတိုင်း ရွှေ့ပြောင်းသွားလာခြင်းအား လိုက်နာကျင့်သုံးမှု မရှိခြင်းကို မီးမောင်းထိုးပြခြင်း ဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံရှိ WWF ၏ လေ့လာမှုသည် အိမ်နီးချင်း ထိုင်းနိုင်ငံမှ တင်သွင်းမှုအချို့ရှိသော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း တိရစ္ဆာန်များနှင့် အခြားသတ္တဝါများ၏ အွန်လိုင်းရောင်းဝယ်ဖောက်ကားမှုအပေါ် အာရုံစူးစိုက်ထားသော်လည်း အများစုမှာ ပေါက်ငှက်နှင့် ဆော်လမွန်ငှာရွက်၊ မိကျောင်းတို့ကို အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ တင်သွင်းခြင်းဖြစ်သည်။

အချို့သော သဘောတူညီချက်များတွင် တိရစ္ဆာန် သို့မဟုတ် အစိတ်အပိုင်းများကို တရုတ်နိုင်ငံသို့ ပေးပို့ခြင်းလည်း ပါဝင်နိုင်သည်ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။
မျိုးသုဉ်းလုနီးပါးမျိုးစိတ်များ ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်မှုတွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အခန်းကဏ္ဍကို ပိုမိုနားလည်သဘောပေါက်ရန် အနာဂတ်လေ့လာမှုများ ပြုလုပ်ရန် စီစဉ်ထားသည်ဟု ထိန်းသိမ်းရေးအဖွဲ့က ပြောသည်။

Zawgyi

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရွားပါးတာရိုင္းတိရိစာၦန္မ်ားကို အြန္လုိင္းမွေရာင္းဝယ္မႈပိုမ်ားျပားလာဟု WWF ထုတ္ျပန္

ကမာၻ႔ေတာ႐ိုင္းတိရစာၦန္ရန္ပုံေငြအဖြဲ႕ (WWF) ၏ အစီရင္ခံစာအရ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေတာ႐ိုင္းတိရစာၦန္မ်ားကို အြန္လိုင္းမွ တရားမဝင္ဝယ္ယူမႈမ်ား တိုးပြားလာေနၿပီး အမ်ားျပည္သူက်န္းမာေရးႏွင့္ မ်ိဳးသုဥ္းလုနီးပါးမ်ိဳးစိတ္မ်ားအတြက္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈတစ္ခုအျဖစ္ ႀကီးထြားလာေနေၾကာင္း သိရသည္။

၂၀၂၁ ခုႏွစ္ စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းၿပီးေနာက္ ႏိုင္ငံေရးမတည္ၿငိမ္မႈမ်ားၾကားတြင္ ထိုသို႔ေသာ ေရာင္းဝယ္ေဖာက္ကားမႈမ်ားကို တားျမစ္ပိတ္ပင္မႈမ်ား အားနည္းသြားေၾကာင္း ဧၿပီ ၁ ရက္ေန႔က ထုတ္ျပန္ေသာ အစီရင္ခံစာတြင္ ေတြ႕ရွိခဲ့သည္။

ထိုသို႔ေသာ ေရာင္းဝယ္မႈအေရအတြက္သည္ အေစာပိုင္းႏွစ္ကထက္ ၇၄ ရာခိုင္ႏႈန္း ျမင့္တက္လာခဲ့ၿပီး ၎တို႔အားလုံးနီးပါးသည္ သက္ရွိတိရိစာၦန္မ်ား ေရာင္းခ်ျခင္းပါ၀င္သည္။ ေရာင္းဝယ္ေဖာက္ကားသည့္ မ်ိဳးစိတ္ ၁၇၃ မ်ိဳးအတြက္ ၅၄ မ်ိဳးသည္ ကမာၻလုံးဆိုင္ရာ မ်ိဳးသုဥ္းရန္ ၿခိမ္းေျခာက္ခံေနရသည္ဟု အစီရင္ခံစာက ဆိုသည္။

ေတာ႐ိုင္းတိရစာၦန္ ေရာင္းဝယ္ေဖာက္ကားသူမ်ား ပိုင္ဆိုင္သည့္ Facebook အေကာင့္ ၆၃၉ ခုကို သုေတသီမ်ားက ရွာေဖြေတြ႕ရွိခဲ့သည္။ အႀကီးဆုံးအြန္လိုင္းေရာင္းဝယ္ေရးအုပ္စုတြင္ အဖြဲ႕ဝင္ ၁၉,၀၀၀ ေက်ာ္ရွိၿပီး တစ္ပတ္လွ်င္ ပို႔စ္ဒါဇင္မ်ားစြာရွိေနသည္ဟု ဆိုသည္။

ဝယ္ယူေရာင္းခ်သည့္ တိရစာၦန္မ်ားတြင္ ဆင္မ်ား၊ ဝက္ဝံႏွင့္ ေမ်ာက္လႊဲေက်ာ္မ်ား၊ တိဗက္ ေမ်ာက္ဝံမ်ား၊ မ်ိဳးတုံးလုနီးပါး အႏၲရာယ္ရွိ သင္းေခြခ်ပ္မ်ားႏွင့္ အာရွဘီလူးလိပ္မ်ား ပါဝင္သည္။ လူႀကိဳက္အမ်ားဆုံးမွာ အိမ္ေမြးတိရစာၦန္အျဖစ္ ဝယ္ယူေလ့ရွိေသာ ေမ်ာက္မ်ိဳးစိတ္မ်ားျဖစ္သည္။

ေရာင္းခ်ရန္ ေၾကာ္ျငာထားေသာ တိရစာၦန္အမ်ားစုကို ေတာ႐ိုင္းမွ ထုတ္ယူခဲ့သည္။ ၎တို႔တြင္ သင္းေခြခ်ပ္မ်ားႏွင့္အတူ SARS ႏွင့္ COVID-19 ကဲ့သို႔ေသာ ေရာဂါျပန႔္ပြားမႈတြင္ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရွိေသာ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးမ်ားအျဖစ္ သတ္မွတ္ခံထားရသည့္ ေၾကာင္ကုပ္မ်ားလည္း ပါဝင္သည္။

WWF ၏ အာရွ-ပစိဖိတ္ ေဒသဆိုင္ရာ ဆိုက္ဘာရာဇ၀တ္မႈ ပေရာဂ်က္ကို ဦးေဆာင္သူ Shaun Martin က အြန္လိုင္း ေတာ႐ိုင္းတိရစာၦန္မ်ား ေရာင္းဝယ္ေဖာက္ကားမႈကို ေစာင့္ၾကည့္ျခင္းမွာ မတူညီေသာ မ်ိဳးစိတ္မ်ားကို တစ္ခါတစ္ရံ ေလွာင္အိမ္ထဲတြင္ အတူတူ ထားရွိျခင္းကို ျပသေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။

“မၾကာေသးမီက တိရစာၦန္မ်ိဳးစိတ္ေရာဂါမ်ားစြာအတြက္ ေမြးထုတ္ေပးရာေနရာတစ္ခုအျဖစ္ အာရွ၏စံခ်ိန္မွတ္တမ္းႏွင့္အတူ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေတာ႐ိုင္းတိရစာၦန္မ်ား အြန္လိုင္းကုန္သြယ္မႈတြင္ သိသိသာသာ ျမင့္တက္လာမႈသည္ အလြန္စိုးရိမ္ဖြယ္ျဖစ္သည္” ဟု ၎က ဆိုသည္။

ေတာ႐ိုင္းမ်ိဳးစိတ္မ်ားတြင္ စည္းၾကပ္မႈမရွိဘဲ ေရာင္းဝယ္ေဖာက္ကားျခင္းႏွင့္ ေတာ႐ိုင္းမ်ိဳးစိတ္မ်ားႏွင့္ လူသားမ်ားၾကားမွ ထြက္ေပၚလာသည့္ အျပန္အလွန္အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈသည္ COVID-19 ကဲ့သို႔ေသာ ကာကြယ္ေဆးခံႏိုင္ရည္ရွိေသာ ဗီဇေျပာင္းလဲမႈမ်ားကဲ့သို႔ ဖ်ားနာမႈအႏၲရာယ္မ်ားကို ျမင့္တက္လာေစၿပီး လူသားမဟုတ္သည့္အိမ္ရွင္မ်ားတြင္ ပိုမိုအႏၲရာယ္ရွိေသာ ေရာဂါမ်ိဳးကြဲမ်ားအျဖစ္သို႔ ေျပာင္းလဲသြားႏိုင္သည့္ COVID-19 ကဲ့သို႔ေသာ ဖ်ားနာမႈအသစ္မ်ား၊ ကြၽမ္းက်င္သူမ်ားေျပာပါသည္။

COVID-19 သည္ တိရိစာၦန္မ်ားထံ ျပန္လည္ေျခရာခံႏိုင္ေသာ ေရာဂါမ်ားစြာထဲမွ တစ္ခုျဖစ္သည္။ အာဖရိကတိုက္ရွိ ခ်ဳံပုတ္အမဲသားကို သတ္ျဖတ္ေရာင္းခ်ျခင္းမွာ အီဘိုလာအတြက္ အရင္းအျမစ္တစ္ခုဟု ယူဆခဲ့ၾကသည္။ ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြးေရာဂါသည္ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္တြင္ ေဟာင္ေကာင္ရွိ ေစ်းတစ္ခုတြင္ ၾကက္မ်ားမွ ေပါက္ဖြားလာျခင္းျဖစ္သည္။ ဝက္သက္ေရာဂါသည္ ကြၽဲႏြားမ်ားကို ကူးစက္သည့္ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးမွ ဆင့္ပြားလာသည္ဟု ယုံၾကည္ရသည္။

“တရားမ၀င္ ေတာ႐ိုင္းတိရစာၦန္မ်ား ေရာင္းဝယ္ေဖာက္ကားမႈသည္ ဇီဝမ်ိဳးစုံမ်ိဳးကြဲမ်ား ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေရးႏွင့္ က်န္းမာေရး လုံၿခဳံေရးအေပၚ ၎၏ အလားအလာအေပၚ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈရွိႏိုင္သည္” ဟု တိရစာၦန္မ်ိဳးကြဲေရာဂါမ်ားႏွင့္ နာမက်န္းမႈဆိုင္ရာ ကြၽမ္းက်င္သူ Field Epidemiology Training Program Alumni ၏ CEO ျဖစ္သူ Mary Elizabeth မွ ေျပာၾကားခဲ့ပါသည္။

ဆိုရွယ္မီဒီယာႏွင့္ အျခားအြန္လိုင္းပလက္ေဖာင္းမ်ားသည္ ႀကီးထြားလာေသာငွက္မ်ား၊ တြားသြားသတၱဝါမ်ား၊ ႏို႔တိုက္သတၱဝါမ်ားႏွင့္ တိရစာၦန္အစိတ္အပိုင္းမ်ား ေရာင္းဝယ္ေဖာက္ကားမႈကို ႏွိမ္နင္းရန္ ကမာၻတစ္ဝွမ္းတြင္ ႀကိဳးပမ္းမႈတစ္ခုတြင္ ပါဝင္လာခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေတာ႐ိုင္းတိရိစာၦန္ေရာင္းဝယ္ေဖာက္ကားမႈအမ်ားစုသည္ Facebook မွတစ္ဆင့္ျဖစ္ၿပီး ေတာ႐ိုင္းတိရစာၦန္ေရာင္းဝယ္ေဖာက္ကားမႈ ရပ္တန႔္ေရး မဟာမိတ္အဖြဲ႕မွ အဖြဲ႕ဝင္တစ္ဦးအေနျဖင့္ ယင္းကဲ့သို႔ ေရာင္းဝယ္ေဖာက္ကားမႈမ်ားတြင္ ပါဝင္ပတ္သက္ေနသူမ်ား၏ အေကာင့္မ်ားကို ပိတ္ဆို႔ရန္ သို႔မဟုတ္ ဖယ္ရွားရန္ အေရးယူေဆာင္႐ြက္လ်က္ရွိသည္။

ကာကြယ္ထားေသာမ်ိဳးစိတ္မ်ား ဝယ္ယူျခင္းဆိုင္ရာ ေဆြးေႏြးမႈမ်ားကို ပြင့္လင္းျမင္သာေသာ Facebook အဖြဲ႕မ်ားတြင္ မၾကာခဏ ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး ယင္းကဲ့သို႔ ဆက္ဆံမႈမ်ားသည္ “အႏၲရာယ္ ကင္းရွင္းသည္” ဟု အစီရင္ခံစာက ဆိုသည္။ ေငြေပးေခ်မႈမ်ားႏွင့္ ေပးပို႔မႈမ်ားသည္ messenger အက္ပ္မ်ားကို အသုံးျပဳ၍ မၾကာခဏ လုပ္ေဆာင္ေသာေၾကာင့္ ျပႆနာကို ထိန္းခ်ဳပ္ရန္မွာ ႏွစ္ဆခက္ခဲသည္။
တရားမ၀င္ ေတာ႐ိုင္းတိရိစာၦန္ ေရာင္းဝယ္ေဖာက္ကားမႈတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ လူမ်ားသည္ တိရစာၦန္မ်ားႏွင့္ တိရစာၦန္ထြက္ပစၥည္းမ်ားကို ပုံမွန္အတိုင္း သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးပုံစံျဖင့္ ဘတ္စ္ကားမ်ားျဖင့္ ပုံမွန္အတိုင္း ေ႐ႊ႕ေျပာင္းသြားလာျခင္းအား လိုက္နာက်င့္သုံးမႈ မရွိျခင္းကို မီးေမာင္းထိုးျပျခင္း ျဖစ္သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ WWF ၏ ေလ့လာမႈသည္ အိမ္နီးခ်င္း ထိုင္းႏိုင္ငံမွ တင္သြင္းမႈအခ်ိဳ႕ရွိေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း တိရစာၦန္မ်ားႏွင့္ အျခားသတၱဝါမ်ား၏ အြန္လိုင္းေရာင္းဝယ္ေဖာက္ကားမႈအေပၚ အာ႐ုံစူးစိုက္ထားေသာ္လည္း အမ်ားစုမွာ ေပါက္ငွက္ႏွင့္ ေဆာ္လမြန္ငွာ႐ြက္၊ မိေက်ာင္းတို႔ကို အိႏၵိယႏိုင္ငံသို႔ တင္သြင္းျခင္းျဖစ္သည္။

အခ်ိဳ႕ေသာ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားတြင္ တိရစာၦန္ သို႔မဟုတ္ အစိတ္အပိုင္းမ်ားကို တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသို႔ ေပးပို႔ျခင္းလည္း ပါဝင္ႏိုင္သည္ဟု ၎က ဆိုသည္။
မ်ိဳးသုဥ္းလုနီးပါးမ်ိဳးစိတ္မ်ား ကမာၻ႔ကုန္သြယ္မႈတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အခန္းက႑ကို ပိုမိုနားလည္သေဘာေပါက္ရန္ အနာဂတ္ေလ့လာမႈမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ စီစဥ္ထားသည္ဟု ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕က ေျပာသည္။